ਸਵੱਛ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਲੋਕ ਸਭਾ ਚੋਣਾਂ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਚਰਚਾ ਨਹੀਂ

ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਨੁਸਾਰ ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਪਖੋਂ ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ

*ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਲਈ ਲੋਕ ਮੁੱਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ

ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਲੋਕਾਂ ਸਾਹਮਣੇ ਅਣਗਿਣਤ ਗਾਰੰਟੀਆਂ ਦਿੱਤੀਆਂ ਜਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਸਵੱਛ ਵਾਤਾਵਰਣ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਰਿਕਾਰਡ ਤੋੜ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਦੁਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਪਰ ਹੈ।ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਇਕ ਵਾਰ ਫਿਰ ਦੁਨੀਆ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਰਾਜਧਾਨੀ ਬਣ ਗਈ ਹੈ। ਬਿਹਾਰ ਦੇ ਬੇਗੂਸਰਾਏ ਨੂੰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸਥਾਨ ਐਲਾਨਿਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਇਲਾਵਾ ਭਾਰਤ ਦੁਨੀਆ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਾਲੇ ਤਿੰਨ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ। ਬਾਕੀ ਦੋ ਦੇਸ਼ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਹਨ। ਇਹ ਤੱਥ ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਅਤੇ ਸਵਿਸ ਸੰਗਠਨ ਏਕਿਊ ਏਅਰ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਤੋਂ ਸਾਹਮਣੇ ਆਏ ਹਨ।

ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਲਈ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਖ਼ਤਰੇ ਬਾਰੇ ਸਭ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਜਾਣਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ, ਇਹ ਇੱਕ ਸਮੱਸਿਆ ਹੈ ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਆਮ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੀ ਹੋਈ ਹੈ। ਸਥਿਤੀ ਬਹੁਤ ਗੰਭੀਰ ਹੈ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ 2022 ਦੇ ਮੁਕਾਬਲੇ 2023 ਵਿੱਚ ਹੋਰ ਵਧਿਆ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਵਿੱਚ ਪੀਐਮ-2.5 ਦਾ ਪੱਧਰ ਸੰਸਥਾ ਦੇ ਮਿਆਰ ਤੋਂ ਲਗਭਗ 11 ਗੁਣਾ ਵੱਧ ਪਾਇਆ ਗਿਆ। ਪੀਐਮ-2.5 ਹਵਾ ਵਿੱਚ ਮੌਜੂਦ ਛੋਟੇ ਕਣ ਹੁੰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਫੇਫੜਿਆਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੇ ਹਨ। ਵਿਸ਼ਵ ਸਿਹਤ ਸੰਗਠਨ ਦੇ ਮਾਪਦੰਡਾਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪੀਐਮ-2.5 ਦੀ ਔਸਤ ਗਾੜ੍ਹਾਪਣ ਪ੍ਰਤੀ ਘਣ ਮੀਟਰ ਪੰਜ ਮਾਈਕ੍ਰੋਗ੍ਰਾਮ ਤੋਂ ਵੱਧ ਨਹੀਂ ਹੋਣੀ ਚਾਹੀਦੀ।

ਇਹ ਵੀ ਧਿਆਨ ਦੇਣ ਯੋਗ ਹੈ ਕਿ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਕਿੰਨੀ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਵਧਿਆ ਹੈ। 2022 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅੱਠਵਾਂ ਸਭ ਤੋਂ ਖਰਾਬ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਵਾਲਾ ਦੇਸ਼ ਸੀ। ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਜੇ ਵੀ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ ਸੀ। ਪਰ 2023 ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ, ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਅਤੇ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਇਕੱਠੇ ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਤਿੰਨ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਦੇਸ਼ ਹੋਣਗੇ।ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਚਲਦੇ ਹਰ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇ ਕਰੋੜਾਂ ਵਾਹਨ ਧੂੰਏਂ ਦੀਆਂ ਪਰਤਾਂ ਨੂੰ ਲਗਾਤਾਰ ਵਧਾ ਰਹੇ ਹਨ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪਾਸੇ ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਅਧਿਐਨ ਕੀਤਾ ਜਾਏ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਦੀ 96 ਫ਼ੀਸਦੀ ਆਬਾਦੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵਿਚ ਸਾਹ ਲੈ ਰਹੀ ਹੈ। ਦੇਸ਼ ਦੇ 7800 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿਚੋਂ 9 ਫ਼ੀਸਦੀ ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਦੀ ਹੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਚੰਗੀ ਕਹੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ। ਜੇਕਰ ਇਸ ਪੱਖ ਤੋਂ ਅਜਿਹੇ ਹੀ ਹਾਲਾਤ ਬਣੇ ਰਹੇ ਤਾਂ ਸਿਹਤ ਦੇ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਵੱਡੀਆਂ ਤੋਂ ਵੱਡੀਆਂ ਪ੍ਰਾਪਤੀਆਂ ਵੀ ਨਕਾਰਾ ਹੋ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਣਗੀਆਂ। ਬਿਨਾਂ ਸ਼ੱਕ ਇਸ ਪੱਖੋਂ ਜੇਕਰ ਅਮਲੀ ਰੂਪ ਵਿਚ ਗੰਭੀਰ ਯੋਜਨਾਬੰਦੀ ਨਾ ਕੀਤੀ ਗਈ ਤਾਂ ਭਾਰਤ ਇਕ ਅਜਿਹੀ ਭੱਠੀ ਬਣ ਕੇ ਰਹਿ ਜਾਏਗਾ, ਜਿਸ ਵਿਚ ਜਿਊਣ ਲਈ ਸਾਹ ਲੈਣਾ ਵੀ ਬੇਹੱਦ ਮੁਸ਼ਕਿਲ ਹੋ ਜਾਵੇਗਾ। ਇਹ ਰਿਪੋਰਟ ਅਜਿਹੇ ਸਮੇਂ 'ਵਿਚ ਆਈ ਹੈ ਜਦੋਂ ਭਾਰਤ 'ਵਿਚ ਆਮ ਚੋਣਾਂ ਦਾ ਮਾਹੌਲ ਹੈ। ਪਾਰਟੀਆਂ ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮੁੱਦੇ ਉਠਾ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਅਤੇ ਜਨਤਾ ਦੇ ਸਾਹਮਣੇ ਅਣਗਿਣਤ ਗਾਰੰਟੀਆਂ ਰੱਖ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਪਰ ਸਾਫ਼ ਸੁਥਰਾ ਵਾਤਾਵਰਨ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਾਰਟੀ ਦੀ ਤਰਜੀਹ ਨਹੀਂ ਹੈ।ਸੰਭਵ ਤੌਰ 'ਤੇ ਇਸ ਮੁੱਦੇ ਤੋਂ ਵੋਟਾਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋਣ ਦੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੂੰ ਉਮੀਦ ਨਹੀਂ ਕਰੇਗਾ. ਇਹ ਪਹਿਲੂ ਇਸ ਮੁੱਦੇ 'ਤੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਸਥਿਤੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਇਹ ਇੱਕ ਮੰਦਭਾਗੀ ਸਥਿਤੀ ਹੈ। ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਮੁੱਦਿਆਂ ਬਾਰੇ ਜਾਗਰੂਕਤਾ ਦੀ ਘਾਟ ਹੈ, ਜੋ ਸਿੱਧੇ ਤੌਰ 'ਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਹਨ। ਜਦੋਂ ਕਿ ਲੋਕ ਭਾਵਨਾਤਮਕ ਮੁੱਦਿਆਂ 'ਤੇ ਭੜਕਦੇ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਨਤੀਜਾ ਇਹ ਹੈ ਕਿ ਸਿਆਸੀ ਪਾਰਟੀਆਂ ਦੇ ਅਸਲ ਮੁੱਦੇ ਵੀ ਕੋਈ ਮਾਇਨੇ ਨਹੀਂ ਰੱਖਦੇ। ਇਸੇ ਕਰਕੇ ਭਾਰਤ ਦੇ ਲੋਕ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਰਹਿਣ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਹਨ ਤੇ ਅਨੇਕਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਸਹੇੜੀ ਬੈਠੇ ਹਨ।