ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 363 ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਲਾਖਾਂ ਪਿੱਛੇ 

*ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ ਈਰਾਨ, ਚੀਨ, ਮਿਆਂਮਾਰ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਬੇਲਾਰੂ ਸ਼ਾਮਲ 

*ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਪੱਤਰਕਾਰ  ਆਸਿਫ਼ ਸੁਲਤਾਨ, ਸੱਜਾਦ ਗੁਲ, ਗੌਤਮ ਨਵਲੱਖਾ, ਮਨਾਨ ਡਾਰ, ਸਿੱਦੀਕ ਕਪਤਾਨ, ਫਹਾਦ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਰੂਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿਚ     

ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਲਈ ਕਮੇਟੀ (ਸੀਪੀਜੇ) ਨੇ ਰਿਪੋਰਟ ਦਿੱਤੀ ਹੈ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ ਆਪਣੇ ਪੇਸ਼ੇ ਲਈ ਜੇਲ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਗਿਣਤੀ ਇਸ ਸਾਲ  ਉੱਚ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਈ ਹੈ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ ਸੀਪੀਜੇ  ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ 1 ਦਸੰਬਰ ਤੱਕ , 2022, ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਵਿੱਚ 363 ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੇਲ ਵਿਚ  ਹਨ। ਸੀਪੀਜੇਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ ਅੰਕੜਾ ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਉਪਰ ਉੱਚ ਪੱਧਰ ਦਾ ਹੈ।ਇਹ ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਦੇ ਅੰਕੜੇ ਤੋਂ 20% ਵੱਧ ਹੈ।ਸੀਪੀਜੇ  ਨੇ  ਕਿਹਾ ਕਿ ਇਹ 'ਵਿਗੜ ਰਹੇ ਮੀਡੀਆ ਲੈਂਡਸਕੇਪ ਦੀ ਗੰਭੀਰ ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਦਰਸਾਉਂਦਾ ਹੈ'। ਸੀਪੀਜੇ ਇੱਕ ਗੈਰ-ਲਾਭਕਾਰੀ ਸੰਸਥਾ ਹੈ ਜੋ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਦੀ ਸੁਰੱਖਿਆ ਤੇ   ਅਧਿਕਾਰ  ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਨੇ ਪਿਛਲੇ ਹਫਤੇ  ਆਪਣੀ ਸਾਲਾਨਾ ਜੇਲ ਜਨਗਣਨਾ  ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ਸੀ। ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਾਲ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਚੋਟੀ ਦੇ ਪੰਜ ਦੇਸ਼ ਈਰਾਨ, ਚੀਨ, ਮਿਆਂਮਾਰ, ਤੁਰਕੀ ਅਤੇ ਬੇਲਾਰੂਸ ਸ਼ਾਮਲ ਸਨ।ਸੀਪੀਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਕੋਵਿਡ-19 ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਦੇ ਦੋਹਰੇ ਸੰਕਟ ਅਤੇ ਯੂਕਰੇਨ ਉੱਤੇ ਰੂਸੀ ਹਮਲੇ ਦੇ ਵਿਚਾਲੇ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹੀ ਸਰਕਾਰਾਂ ਮੀਡੀਆ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦਾਨਾ ਅਵਾਜ਼ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ 'ਲਈ ਦਮਨਕਾਰੀ ਢੰਗ ਵਰਤ ਰਹੀਆਂ ਹਨ। ਸੀਪੀਜੇਨੇ: ਰਿਪੋਰਟ ਮੁਤਾਬਕ ਇਸ ਸਮੇਂ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਪੱਤਰਕਾਰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਕਸ਼ਮੀਰ ਦੇ ਨਾਰੇਟਰ ਆਸਿਫ਼ ਸੁਲਤਾਨ, ਸੱਜਾਦ ਗੁਲ, ਗੌਤਮ ਨਵਲੱਖਾ, ਮਨਾਨ ਡਾਰ, ਸਿੱਦੀਕ ਕਪਤਾਨ, ਫਹਾਦ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਰੂਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਸ਼ਾਮਲ ਹਨ।ਸੀਪੀਜੇ ਨੇ ਇਹ ਜਨਗਣਨਾ 1992 ਵਿੱਚ ਸ਼ੁਰੂ ਕੀਤੀ ਸੀ।ਹੁਣ ਇਹ ਦੂਜੀ ਹੈ। 2008 ਤੋਂ ਲਗਾਤਾਰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨਾਲ ਸਰਕਾਰੀ ਧੱਕਾ ਵਂਧ ਰਿਹਾ  ਹੈ।

ਸੀਪੀਜੇਨੇ ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਅਨੁਸਾਰ, ਪਿਛਲੇ ਸਾਲ ਵੀ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਸੱਤ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬੰਦ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਸੀਪੀਜੇ ਨੇ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ  ਭਾਰਤ ਸਰਕਾਰ ਮੀਡੀਆ ਨਾਲ ਧਕਾ ਕਰ ਰਹੀ ਹੈ ਤੇ  ਉਹਨਾਂ ਖਿਲਾਫ ਸਖਤ ਕਨੂੰਨ ਪਬਲਿਕ ਸੇਫਟੀ ਐਕਟ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋ ਕਰ ਰਹੀ  ਹੈ। ਰਿਪੋਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਕਾਨੂੰਨ ਪਬਲਿਕ ਸੇਫਟੀ ਐਕਟ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਸ਼ਮੀਰੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ - ਆਸਿਫ਼ ਸੁਲਤਾਨ, ਫਹਾਦ ਸ਼ਾਹ ਅਤੇ ਸੱਜਾਦ ਗੁਲ ਖਿਲਾਫ ਕੀਤੀ ਗਈ । ਵੱਖ-ਵੱਖ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਅਦਾਲਤ ਦੁਆਰਾ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦਿੱਤੇ ਜਾਣ ਦੇ ਬਾਵਜੂਦ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਰੱਖਣ ਲਈ ਪਬਲਿਕ ਸੇਫਟੀ ਐਕਟ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ।ਜੇਲ ਵਿਚ ਬੰਦ ਸੱਤ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ 'ਵਿਚੋਂ ਛੇ 'ਤੇ ਅੱਤਵਾਦ ਵਿਰੋਧੀ ਗੈਰਕਾਨੂੰਨੀ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਰੋਕੂ ਕਾਨੂੰਨ (ਯੂਏਪੀਏ) ਦੇ ਤਹਿਤ ਜਾਂਚ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ ਜਾਂ ਬਗਾਵਤ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਏ ਗਏ ਹਨ। ਇਨ੍ਹਾਂ ਸੱਤਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਤਿੰਨ ਇੱਕ ਸਾਲ ਤੋਂ ਵੱਧ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹਨ।ਜੰਮੂ-ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ‘ਕਸ਼ਮੀਰ ਨਰੇਟਰ’ ਦਾ ਰਿਪੋਰਟਰ ਆਸਿਫ਼ ਸੁਲਤਾਨ 27 ਅਗਸਤ 2018 (4 ਸਾਲ 3 ਮਹੀਨੇ) ਤੋਂ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਯੂਏਪੀਏ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ, ਪਰ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਅਪ੍ਰੈਲ ਵਿੱਚ ਪੀਐਸਏ ਦੇ ਤਹਿਤ ਮੁੜ ਗ੍ਰਿਫ਼ਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।‘ਕੇਰਲ ਦੇ ਪੱਤਰਕਾਰ ਸਿੱਦੀਕ ਕਪਾਨ ਨੂੰ ਉੱਤਰ ਪ੍ਰਦੇਸ਼ ਪੁਲਿਸ ਨੇ 5 ਅਕਤੂਬਰ 2020 ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ ਅਤੇ ਉਹ 2 ਸਾਲ 2 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਜੇਲ ਵਿਚ ਹੈ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਨੇ ਹਾਥਰਸ ਬਲਾਤਕਾਰ ਦੇ ਖਿਲਾਫ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਇੱਕ ਕਥਿਤ ਵੱਡੇ ਸਾਜ਼ਿਸ਼ ਦੇ ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਉਸਨੂੰ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦੇ ਦਿੱਤੀ ਸੀ, ਪਰ ਉਹ ਇਸ ਸਮੇਂ ਮਨੀ ਲਾਂਡਰਿੰਗ ਦੇ ਇੱਕ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਪਾਤਰਾ ਗੌਤਮ ਨਵਲੱਖਾ ਨੂੰ ਪੁਣੇ ਪੁਲਿਸ ਨੇ 14 ਅਪ੍ਰੈਲ, 2020 ਨੂੰ ਐਲਗਾਰ ਪ੍ਰੀਸ਼ਦ ਮਾਮਲੇ ਦੇ ਸਬੰਧ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਸੁਪਰੀਮ ਕੋਰਟ ਦੁਆਰਾ ਨਜ਼ਰਬੰਦ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਉਸਨੇ 30 ਮਹੀਨਿਆਂ ਤੋਂ ਵੱਧ ਜੇਲ੍ਹ ਵਿੱਚ ਬਿਤਾਏ। ਇੱਕ ਹੋਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਮਨਨ ਡਾਰ ਨੂੰ 10 ਅਕਤੂਬਰ, 2021 ਨੂੰ ਜੰਮੂ ਅਤੇ ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਡਾਰ 'ਅੱਤਵਾਦੀ ਸਾਜ਼ਿਸ਼' ਮਾਮਲੇ 'ਵਿਚ ਸ਼ਾਮਲ ਹੋਣ ਦੇ ਦੋਸ਼ 'ਵਿਚ 1 ਸਾਲ 2 ਮਹੀਨੇ ਜੇਲ ਕੱਟ ਚੁੱਕੇ ਹਨ।'ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਲਾ' ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਸੱਜਾਦ ਗੁਲ ਇਸ ਸਾਲ ਜਨਵਰੀ ਤੋਂ ਜੇਲ 'ਵਿਚ ਹਨ। ਉਸ ਨੂੰ ਪਹਿਲਾਂ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਦਾ ਵੀਡੀਓ ਟਵੀਟ ਕਰਨ ਲਈ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ। ਮਾਮਲੇ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਮਿਲਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਨੂੰ ਪੀਐਸਏ ਤਹਿਤ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ।ਫ਼ਹਾਦ ਸ਼ਾਹ, ਕਸ਼ਮੀਰ ਵਾਲਾ ਨਾਲ ਵੀ ਸਬੰਧਤ ਹੈ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਸਾਲ ਫਰਵਰੀ ਵਿਚ ਉਸ ਸਮੇਂ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਜਦੋਂ ਫੌਜ ਨੇ ਉਸ 'ਤੇ ਇਕ ਸਕੂਲ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਬਾਰੇ 'ਫਰਜ਼ੀ ਖਬਰਾਂ' ਫੈਲਾਉਣ ਦਾ ਦੋਸ਼ ਲਗਾਇਆ ਸੀ।ਇਸ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਉਸ ਖਿਲਾਫ ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ। ਉਸ ਨੂੰ ਇਸ ਮਹੀਨੇ ਦੇ ਸ਼ੁਰੂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਸਥਾਨਕ ਅਦਾਲਤ ਦੁਆਰਾ ਦੋ ਮਾਮਲਿਆਂ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮਾਨਤ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਸੀ, ਪਰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਕੇਸ ਵਿੱਚ ਉਹ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਹੈ।ਝਾਰਖੰਡ ਦੇ ਇੱਕ ਸੁਤੰਤਰ ਪੱਤਰਕਾਰ ਰੁਪੇਸ਼ ਕੁਮਾਰ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜੁਲਾਈ 2022 ਵਿੱਚ ਯੂਏਪੀਏ ਦੇ ਤਹਿਤ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਖਿਲਾਫ ਦੋ ਹੋਰ ਮਾਮਲੇ ਦਰਜ ਕੀਤੇ ਗਏ ਸਨ।ਗਲੋਬਲ ਰਿਪੋਰਟਾਂ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, ਈਰਾਨ ਦਾ ਹਾਲ ਪਿਛਲੇ ਇੱਕ ਸਾਲ ਬਹੁਤ ਖਰਾਬ ਰਿਹਾ ਹੈ ,ਜਿੱਥੇ ਹਿਜਾਬ ਕਾਨੂੰਨ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਕਰਨ ਦੇ ਦੋਸ਼ ਵਿੱਚ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੀ ਗਈ 22 ਸਾਲਾ ਕੁਰਦਿਸ਼ ਔਰਤ ਮਹਸਾ ਅਮੀਨੀ ਦੀ ਪੁਲਿਸ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ  ਹੋਈ .ਮੌਤ ਵਿਰੁੱਧ ਵਿਰੋਧ ਕਰਨ ਵਾਲੇ 'ਦਰਜਨਾਂ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ' ਨੂੰ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਸੀਪੀਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, "ਅਥਾਰਟੀਜ਼ ਨੇ ਵੱਡੀ  ਗਿਣਤੀ ਵਿੱਚ ਔਰਤ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਿਆ ਹੈ।- ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਗ੍ਰਿਫਤਾਰ ਕੀਤੇ ਗਏ 49 ਵਿੱਚੋਂ 22 ਔਰਤਾਂ ਜਨ।" ਸੀਪੀਜੇ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਇਹ ਗਿ੍ਫਤਾਰੀਆਂ ਦਰਸਾਉਂਦੀਆ ਹਨ ਕਿ ਇਸ ਸੰਘਰਸ਼ ਵਿਚ ਔਰਤਾਂ ਦੀ ਵਡੀ ਭੂਮਿਕਾ ਸੀ। ਰਿਪੋਰਟ ਅਨੁਸਾਰ, ਜਦੋਂ ਕਿ ਚੀਨ ਵਿੱਚ ਅਧਿਕਾਰੀਆਂ ਨੇ ਸਰਕਾਰ ਦੀਆਂ ਜ਼ੀਰੋ ਕੋਵਿਡ ਲੌਕਡਾਊਨ ਨੀਤੀਆਂ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਹਾਲ ਹੀ ਦੇ ਵਿਰੋਧ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੌਰਾਨ ਔਨਲਾਈਨ ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਨੂੰ ਸਖਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ,ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਨਾਂ ਦੀ ਕਵਰੇਜ ਕਰਦੇ ਸਮੇਂ ਕਈ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਥੋੜ੍ਹੇ ਸਮੇਂ ਲਈ ਹਿਰਾਸਤ ਵਿੱਚ ਲਏ ਜਾਣ ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ ਕੀਤੀ ਗਈ ਸੀ।ਰੂਸ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਨਿਕਾਰਾਗੁਆ ਅਤੇ ਅਫਗਾਨਿਸਤਾਨ ਤੱਕ ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਦੇਸ਼ਾਂ ਵਿੱਚ, ਸੁਤੰਤਰ ਮੀਡੀਆ ਆਉਟਲੈਟਾਂ ਨੂੰ ਤਬਾਹ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਜਾਂ ਤਾਂ ਦੇਸ਼ ਨਿਕਾਲਾ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ ਜਾਂ ਧਮਕੀਆਂ ਦੇ ਕੇ ਸਵੈ-ਸੈਂਸਰਸ਼ਿਪ ਲਈ ਮਜਬੂਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ।ਸੀਪੀਜੇ ਦੀ ਰਿਪੋਟ ਦਾ ਮੰਨਣਾ ਹੈ ਕਿ ਹਰੇਕ ਦੇਸ਼ ਦੀਆਂ ਦਮਨਕਾਰੀ ਰਣਨੀਤੀਆਂ ਵੱਖੋ ਵੱਖਰੀਆਂ ਹੁੰਦੀਆਂ ਹਨ, ਪਰ ਬੇਰਹਿਮੀ ਅਤੇ ਬਦਲੇ ਦੀ ਭਾਵਨਾ' ਇਕੋ ਜਿਹੀ ਹੈ।ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਨੂੰ ਕੈਦ ਕਰਨਾ 'ਸਿਰਫ਼ ਇੱਕ ਚਾਲ' ਹੈ, ਜੋ ਇਹ ਦਰਸਾਉਂਦੀ ਹੈ ਕਿ ਕਿਵੇਂ ਤਾਨਾਸ਼ਾਹ ਆਗੂ ਪ੍ਰੈਸ ਦੀ ਆਜ਼ਾਦੀ ਨੂੰ ਦਬਾਉਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਪੱਤਰਕਾਰੀ ਨੂੰ ਅਪਰਾਧਿਕ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਅਪਰਾਧਿਕ ਮਾਣਹਾਨੀ ਅਤੇ ਅਸਪਸ਼ਟ ਕਾਨੂੰਨਾਂ ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰਕੇ ਕਾਨੂੰਨ ਦੇ ਸ਼ਾਸਨ ਅਤੇ ਨਿਆਂ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪੱਤਰਕਾਰਾਂ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਰਿਵਾਰਾਂ ਵਿਰੁੱਧ ਜਾਸੂਸੀ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਤਕਨਾਲੋਜੀ ਦੀ ਵੀ ਦੁਰਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾ ਰਹੀ ਹੈ।ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਖੁਫੀਆ ਤੌਰ ਉਪਰ ਜਸੂਸੀ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ।