ਵਿਸ਼ਵ ਪੱਧਰ ਉੱਤੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦਾ ਆਗਾਜ਼  

ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

ਪਾਣੀ ਦੀ ਘਾਟ ਅਤੇ ਜੈਵ ਵਿਭਿੰਨਤਾ ਦੇ ਘਾਟੇ ਸਮੇਤ  ਅੱਜ ਦੁਨੀਆਂ ਭਰ ਵਿੱਚ ਜਿਹੜੀਆਂ ਹੋਰ ਮਨੁੱਖੀ ਪ੍ਰੇਰਿਤ ਸਮੱਸਿਆਵਾਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈ ਰਿਹਾ ਹੈ ,ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ  ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਇਕ ਵੱਡੀ ਚਿੰਤਾ ਜਨਕ ਬਣ ਗਈ ਹੈ  । ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੇ ਦੌਰਾਨ  ਬਹੁਤ ਸਾਰੇ ਉਦਯੋਗ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ  ਹਵਾ ਨੂੰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਰਹੇ ਸਨ ਪਰ ਸਮਾਂ ਨਿਕਲਣ ਦੇ ਨਾਲ ਨਾਲ  ਜਿਵੇਂ ਹੀ ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਆਪਣੀ ਚਰਨ ਸੀਮਾ ਉੱਤੇ ਪਹੁੰਚੇ ਤੇ  ਉਸ ਨੇ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਅਮੋਲਕ ਚੀਜ਼ ਹਵਾ ਨੂੰ  ਇੰਨਾ ਜ਼ਿਆਦਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਕੀ ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨੇ ਆਣ ਘੇਰ ਲਿਆ ਹੈ ।
ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ, ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਾਂ, ਕਣ ਪਦਾਰਥਾਂ ਜਾਂ ਜੀਵ-ਵਿਗਿਆਨਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਹੈ, ਜੋ ਮਨੁੱਖਾਂ ਜਾਂ ਹੋਰ ਜੀਵਿਤ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਜਾਂ ਬੇਅਰਾਮੀ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ, ਜਾਂ ਵਾਤਾਵਰਣ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਂਦੀ ਹੈ।  ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਸਿਹਤ ਦੀਆਂ ਮੁਸ਼ਕਲਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਪਰੰਤੂ ਇਸ ਤੱਕ ਸੀਮਿਤ ਨਹੀਂ ਕਿਉਂਕਿ ਇਹ ਅਨੇਕਾਂ  ਵਿਹਾਰਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ, ਕੈਂਸਰ, ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਦਾ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨ ਬਣਦਾ ਹੈ  ।  ਇਨ੍ਹਾਂ  ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਭਾਵਾਂ ਨੂੰ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਅਬਾਦੀ ਵਿੱਚ ਬਰਾਬਰ ਵੰਡਿਆ ਨਹੀਂ ਜਾਂਦਾ ਕਿਉਂਕਿ  ਨਸਲਾਂ, ਸਮਾਜਿਕ-ਆਰਥਿਕ ਸਥਿਤੀ ਅਤੇ ਸਿੱਖਿਆ ਦੁਆਰਾ ਆਬਾਦੀ ਸੰਬੰਧੀ ਅਸਮਾਨਤਾਵਾਂ ਹਨ। ਉਦਯੋਗਿਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀ ਦੀ ਸ਼ੁਰੂਆਤ ਤੋਂ ਹੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੇ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕੀਤਾ ਹੈ।

2009 ਦੀ ਇੱਕ ਰਿਪੋਰਟ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ, "ਲਗਭਗ 60 ਪ੍ਰਤੀਸ਼ਤ ਅਮਰੀਕੀ ਉਨ੍ਹਾਂ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ ਜਿੱਥੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਗੈਰ-ਸਿਹਤ ਵਾਲੇ ਪੱਧਰ 'ਤੇ ਪਹੁੰਚ ਗਿਆ ਹੈ ਜੋ ਲੋਕਾਂ ਨੂੰ ਬਿਮਾਰ ਬਣਾ ਸਕਦੇ ਹਨ।" 2016–2018 ਦੇ ਅੰਕੜਿਆਂ ਦਾ ਵਿਸ਼ਲੇਸ਼ਣ ਕਰਦਿਆਂ, ਅਮੈਰੀਕਨ ਫੇਫੜਿਆਂ ਦੀ ਐਸੋਸੀਏਸ਼ਨ ਨੇ ਹਵਾ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ ਵਿੱਚ ਭਾਰੀ ਗਿਰਾਵਟ ਵੇਖੀ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਜ਼ਮੀਨੀ-ਪੱਧਰ ਦੇ ਓਜ਼ੋਨ ਵਿੱਚ ਵਾਧਾ ਵੀ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਓਜ਼ੋਨ ਵਿਚ ਇਹ ਲਗਾਤਾਰ ਵਾਧਾ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੀ ਵਿਨਾਸ਼ਤਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ । ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, ਇੱਕ ਅਧਿਐਨ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਕਿ ਬਿਹਤਰ ਨਿਯਮਾਂ, ਆਰਥਿਕ ਤਬਦੀਲੀਆਂ ਅਤੇ ਤਕਨੀਕੀ ਕਾਰਨ ਕਰਕੇ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਆਕਸਾਈਡਾਂ ਦਾ ਪੱਧਰ ਪਿਛਲੇ ਦਹਾਕੇ ਵਿੱਚ ਘੱਟ ਗਿਆ ਸੀ।  ਨਾਸਾ ਨੇ ਵੀ ਨਿਊ ਯਾਰਕ  ਸਿਟੀ ਵਿਚ ਨਾਈਟ੍ਰੋਜਨ ਡਾਈਆਕਸਾਈਡ ਵਿਚ 32% ਅਤੇ ਐਟਲਾਂਟਾ ਵਿਚ 2005-2007 ਅਤੇ 2009–2011 ਦੇ ਅਰਸੇ ਵਿਚ 42% ਦੀ ਗਿਰਾਵਟ ਦੱਸੀ ਹੈ।
ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ

ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ  ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦੇਸ਼ ਵਿਚ ਸਭ ਤੋਂ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਦਾ ਅਨੁਮਾਨ ਲਗਾਇਆ ਗਿਆ  ਹੈ।  ਲਗਭਗ 10 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਦੀ ਆਬਾਦੀ ਦੇ ਨਾਲ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਖੇਤਰ ਪੱਛਮ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਸ਼ਾਂਤ ਮਹਾਂਸਾਗਰ ਦੇ ਨਾਲ ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਬੇਸਿਨ ਹੈ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਅਤੇ ਪੂਰਬ ਤੇ ਸੈਨ ਗੈਬਰੀਅਲ ਅਤੇ ਸੈਨ ਬਰਨਾਰਦਿਨੋ ਪਹਾੜਾਂ ਦੁਆਰਾ ਬੰਨਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ ।  ਇਹ ਪਹਾੜ, ਟ੍ਰਾਂਸਵਰਸ ਰੇਂਜ ਦਾ ਹਿੱਸਾ, ਉੱਚਾਈ ਵਿੱਚ 10,000 ਫੁੱਟ ਤੋਂ ਪਾਰ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਲੌਸ ਏਂਜਲਸ ਬੇਸਿਨ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਸੀਮਤ ਰੱਖਣ ਵਾਲੇ, ਇੱਕ ਕੁਦਰਤੀ ਜਾਲ ਬਣਾਉਣ ਵਿੱਚ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਦੇ ਹਨ । ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣ, ਬੰਦਰਗਾਹਾਂ, ਮੋਟਰ ਗੱਡੀਆਂ ਅਤੇ ਉਦਯੋਗ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮੁੱਖ ਸਰੋਤ ਹਨ । ਅਕਸਰ ਧੁੱਪ ਵਾਲੇ ਦਿਨ ਅਤੇ ਘੱਟ ਬਾਰਸ਼ ਓਜ਼ੋਨ ਬਣਨ ਵਿਚ ਯੋਗਦਾਨ ਪਾਉਂਦੀ ਹੈ, ਨਾਲ ਹੀ ਉੱਚੇ ਪੱਧਰ ਦੇ ਛੋਟੇਕਣ ਅਤੇ ਧੂੜ ਏਕਿਯੂਆਈ ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਦੇ ਪੱਧਰਾਂ ਵਿਚਕਾਰ ਮਜ਼ਬੂਤ ​​ਸਬੰਧ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਨਕਸ਼ਿਆਂ 'ਤੇ ਪਾਏ ਜਾ ਸਕਦੇ ਹਨ.
ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੇ ਵਿਆਪਕ ਚਿੰਤਾਵਾਂ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਾਇਆ ਹੋਇਆ ਹੈ । ਸਾਲ 2012 ਵਿੱਚ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਾਸੀਆਂ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਬਾਰੇ ਪਬਲਿਕ ਪਾਲਿਸੀ  ਇੰਸਟੀਚਿਊਟ ਆਫ਼ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ (ਪੀਪੀਆਈਸੀ) ਦੇ ਸਰਵੇਖਣ ਨੇ ਦਿਖਾਇਆ ਕਿ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿੱਚ 45% ਨਾਗਰਿਕ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ “ਵੱਡੀ ਸਮੱਸਿਆ” ਮੰਨਦੇ ਹਨ, ਅਤੇ 47% ਮੰਨਦੇ ਹਨ ਕਿ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦੀ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵਤਾ ਹੈ । ਇਸ ਤੋਂ ਵੀ ਬਦਤਰ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸੀ. 2013 ਵਿਚ, ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ-ਲੋਂਗ ਬੀਚ-ਰਿਵਰਸਾਈਡ ਖੇਤਰ ਨੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਓਜ਼ੋਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ, ਸਲਾਨਾ ਕਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ ਅਤੇ 24 ਘੰਟਿਆਂ ਦੇ ਕਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਵੀ ਚੌਥਾ ਸਭ ਤੋਂ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਸ਼ਹਿਰ  ਦਾ  ਦਰਜਾ ਦਿੱਤਾ।ਓਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਕਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੋਵੇਂ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਲਈ ਖ਼ਤਰਨਾਕ ਹਨ.  ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੁਰੱਖਿਆ ਪ੍ਰਣਾਲੀ (ਈਪੀਏ) ਨੇ ਸਬੂਤ ਦਾ ਮੁਲਾਂਕਣ ਕਰਨ ਵਿਚ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਮਦਦ ਕਰਨ ਲਈ ਮਾਹਰ ਵਿਗਿਆਨੀਆਂ, ਕਲੀਨ ਏਅਰ ਸਾਇੰਟਫਿਕਸ ਐਡਵਾਈਜ਼ਰੀ ਕਮੇਟੀ ਦੇ ਇਕ ਪੈਨਲ ਨੂੰ ਸ਼ਾਮਲ ਕੀਤਾ।  ਈਪੀਏ ਨੇ ਓਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਕਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਸਿਹਤ ਖਤਰੇ ਬਾਰੇ ਮੌਜੂਦਾ ਖੋਜ ਦੀ ਆਪਣੀ ਤਾਜ਼ਾ ਸਮੀਖਿਆ ਜਾਰੀ ਕੀਤੀ ।ਜਿਸ ਵਿੱਚ  ਈਪੀਏ ਨੇ ਓਜ਼ੋਨ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਖਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਆਪਣੀ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿਚ ਦੱਸਿਆ ਕਿ  ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਹੀ ਮਨੁੱਖੀ ਸਾਹ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣਦੀ ਹੈ  ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਉਸ ਨੂੰ ਦਮਾ ਜਾਂ ਗਲੇ ਵਿਚ ਸੋਜਿਸ਼ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋਣਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ  । ਜੇਕਰ ਇਹ ਬੀਮਾਰੀ ਥੋੜ੍ਹੇ ਲੰਮੇ ਸਮੇਂ ਤੱਕ ਚੱਲਦੀ ਹੈ ਤਾਂ ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ  ।
ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਦਿਲ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਦੀ ਸੰਭਾਵਨਾ  ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ  ਨਾਲ ਵਧੇਰੇ ਹੁੰਦੀ ਹੈ  ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਦਿਲ ਦੇ ਦੌਰੇ ਜਾਂ ਦਿਲ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਅੰਦਰੂਨੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ  ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਂਦਾ ਹੈ  । ਇਸ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹਵਾ ਕੇਂਦਰੀ ਦਿਮਾਗੀ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਨੂੰ ਨੁਕਸਾਨ ਪਹੁੰਚਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਅਤੇ ਜਨਮ ਦੇਣ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖੀ  ਵਿਕਾਸ ਦੇ ਨੁਕਸਾਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਵੀ ਬਣ ਸਕਦੀ ਹੈ .

 ਯੂ ਐਸ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਏਜੰਸੀ, ਓਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਸਬੰਧਤ ਫੋਟੋ-ਰਸਾਇਣਕ ਆਕਸੀਡੈਂਟਸ ਲਈ ਏਕੀਕ੍ਰਿਤ ਵਿਗਿਆਨ ਮੁਲਾਂਕਣ, 2013. ਈਪੀਏ / 600 / ਆਰ -10 / 076 ਐੱਫ. ਵਿੱਚ ਦਰਸਾਇਆ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਈ ਪੀ ਏ ਨੇ ਵਧਿਆ ਹੋਇਆ ਕਣ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਗੰਭੀਰ ਸਿਹਤ ਖ਼ਤਰੇ ਵਿੱਚ ਪਾ ਦਿੱਤਾ ਹੈ । ਜੋ ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਛੇਤੀ ਮੌਤ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਕੇ ਉੱਭਰਿਆ ਹੈ  ।
ਕੌਮੀ ਹਵਾ ਦੀ ਕੁਆਲਟੀ ਦੇ ਮਿਆਰਾਂ ਨੂੰ ਪੂਰਾ ਕਰਨ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਨਿਵਾਸੀਆਂ ਦੀ ਸਿਹਤ ਵਿੱਚ ਸੁਧਾਰ ਲਈ ਖੇਤਰ ਦੀ ਸਹਾਇਤਾ ਕਰਨਾ EPA ਲਈ ਤਰਜੀਹ ਬਣਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ.  ਈਪੀਏ ਦੀ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਧ ਤਰਜੀਹਾਂ ਵਿਚੋਂ ਇਕ ਹੈ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਟਰੱਕਾਂ, ਲੋਕੋਮੋਟਿਵਜ਼ ਅਤੇ ਹੋਰ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣਾਂ ਤੋਂ ਡੀਜ਼ਲ ਦੇ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਵਿਚ ਸਹਾਇਤਾ। 2005 ਵਿੱਚ, ਕਾਂਗਰਸ ਨੇ ਡੀਜ਼ਲ ਐਮੀਸ਼ਨ ਰੈਡਕਸ਼ਨ ਐਕਟ (ਡੀਈਆਰਏ), ਈਪੀਏ ਦੁਆਰਾ ਪ੍ਰਬੰਧਤ, ਇੱਕ ਗ੍ਰਾਂਟ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਲਈ ਫੰਡਿੰਗ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਦਿੱਤਾ ਸੀ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਮਨੁੱਖੀ ਸਿਹਤ ਨੂੰ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਜ਼ਿਆਦਾਤਰ ਸੰਭਾਵਤ ਤੌਰ ਤੇ ਪੁਰਾਣੇ ਡੀਜ਼ਲ ਇੰਜਣਾਂ ਦੀ ਚੋਣ ਜਾਂ ਬਦਲੀ ਕੀਤੀ ਜਾ ਸਕੇ। 2008 ਤੋਂ, ਡੀਈਆਰਏ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਨੇ ਹਵਾ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਨੂੰ ਸੁਧਾਰਨ ਦੇ ਪ੍ਰਭਾਵਸ਼ਾਲੀ ਨਤੀਜੇ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤੇ.  EPA ਰਾਜ ਅਤੇ ਸਥਾਨਕ ਭਾਈਵਾਲਾਂ ਨਾਲ ਵੀ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੇ ਕੰਮਕਾਜਾਂ ਤੋਂ ਨਿਕਾਸ ਨੂੰ ਘਟਾਉਣ ਅਤੇ ਖੇਤਰ ਦੁਆਰਾ ਮਾਲ ਦੀ ਗੁਣਵੱਤਾ ਅਤੇ  ਆਵਾਜਾਈ ਨੂੰ ਬਿਹਤਰ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ।EPA ਅਤੇ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦਾ ਬੰਦਰਗਾਹ ਦੋਵੇਂ ਸੈਨ ਪੇਡਰੋ ਬੇ ਪੋਰਟਸ ਕਲੀਨ ਏਅਰ ਐਕਸ਼ਨ ਪਲਾਨ ਦੇ ਸਹਿਯੋਗੀ ਹਨ, ਇੱਕ ਵਿਸ਼ਾਲ ਯੋਜਨਾ ਜੋ ਪੋਰਟ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਮੁੰਦਰੀ ਜਹਾਜ਼ਾਂ, ਟ੍ਰੇਨਾਂ, ਟਰੱਕਾਂ, ਟਰਮੀਨਲ ਉਪਕਰਣਾਂ ਅਤੇ ਬੰਦਰਗਾਹ ਤੋਂ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਪੈਦਾ ਹੋਏ ਸਿਹਤ ਦੇ ਜੋਖਮਾਂ ਨੂੰ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਘਟਾਉਣ ਦੇ ਉਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਹੈ।

ਕਰਾਫਟ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਨਿਆਂ ਲਈ, ਘੱਟ ਆਮਦਨ ਵਾਲੇ ਐਲ ਏ ਕਮਿਊਨਿਟੀਜ਼ ਵਿਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਵੱਲ ਵਧੇਰੇ ਧਿਆਨ ਮਿਲਿਆ ਹੈ.  2011 ਵਿਚ, “ਕਲੀਨ ਅਪ ਗ੍ਰੀਨ ਅਪ” ਮੁਹਿੰਮ ਚਾਰ ਘੱਟ ਆਮਦਨੀ ਲਾਅ ਕਮਿਊਨਿਟੀਜ਼ ਨੂੰ  ਮਨੋਨੀਤ ਕਰਨ ਲਈ ਚਲਾਈ ਗਈ ਸੀ।  ਇਸ ਮੁਹਿੰਮ ਦਾ ਉਦੇਸ਼ ਹਰੀ ਉਦਯੋਗਾਂ ਨੂੰ ਪ੍ਰੋਤਸਾਹਨ ਰਾਹੀਂ ਅੱਗੇ ਵਧਾਉਣਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਵਿੱਚ ਪਰਮਿਟ ਅਤੇ ਟੈਕਸ ਅਤੇ ਸਹੂਲਤਾਂ ਵਿੱਚ ਛੋਟ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਵਿੱਚ ਮਦਦ ਸ਼ਾਮਲ ਹੈ। ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿਚ ਘੱਟ ਤੋਂ ਘੱਟ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ  ਦੀ ਵਰਤੋਂ ਕਰ ਕੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਫੈਲਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣਾ ਸੀ,ਹਾਲਾਂਕਿ ਪਿਛਲੇ ਕੁਝ ਦਹਾਕਿਆਂ ਤੋਂ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਦੇ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਪੱਧਰ ਵਿਚ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਗਿਰਾਵਟ ਆਈ ਸੀ। ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਵਿਚ ਅਜੇ ਵੀ ਨਾਗਰਿਕ ਉੱਚ ਪੱਧਰੀ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਜੂਝ ਰਹੇ ਹਨ ਅਤੇ ਮੌਜੂਦਾ ਪੱਧਰ ਉਹ ਵਾਪਸ ਹਨ ਜਿਥੇ ਉਹ 10 ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਸਨ. ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਈਡੀਟ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਘੱਟ ਐਸਈਐਸ ਕਮਿਊਨਿਟੀਆਂ  ਆਪਣਾ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰ ਰਹੀਆਂ ਹਨ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿੱਚ  ।

ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੀ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸੰਭਾਲ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਏਜੰਸੀ ਦਾ ਇੰਟਰਐਕਟਿਵ ਆਨਲਾਈਨ   ਨਕਸ਼ਾ - ਈਜੇਸਕ੍ਰੀਨ - ਦੇਸ਼ ਭਰ ਦੇ ਘੱਟ ਸਮਾਜ-ਸਮਾਜਿਕ ਭਾਈਚਾਰਿਆਂ ਦੀ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ਤਾ ਹੈ ਜੋ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਇਸ ਨਾਲ ਜੁੜੇ ਸਿਹਤ ਜੋਖਮਾਂ ਲਈ ਵਧੇਰੇ ਸੰਭਾਵਿਤ ਹਨ.  ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਇਸ ਨਕਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ, ਸਾਊਥ ਈਸਟ ਲਾਸ ਏਂਜਲਸ ਕਾਉਂਟੀ ਦੇ ਆਸ ਪਾਸ, ਮੁੱਖ ਤੌਰ ਤੇ ਸੈਨ ਜੋਆਕੁਇਨ ਵੈਲੀ ਅਤੇ ਇਨਲੈਂਡ ਸਾਮਰਾਜ ਦੇ ਗਰੀਬ ਖੇਤਰ, ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਅਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣਕ ਅਨਿਆਂ ਦੇ ਵੱਧ ਐਕਸਪੋਜਰ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਅਜਿਹੇ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ, ਗਰੀਬੀ ਨਾਲ ਜੂਝੇ ਇਲਾਕਿਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਤਾਵਰਣ ਦੀ ਸਿਹਤ ਅਤੇ ਸੁਰੱਖਿਆ ਦੇ ਸਰੋਤਾਂ ਦੀ ਅਸਮਾਨ ਪਹੁੰਚ ਹੈ।   ਇਹ ਗਰੀਬੀ ਪ੍ਰਭਾਵਤ ਆਂਢ ਗੁਆਂਢ ਅਕਸਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ ਸਥਿਤ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਫ੍ਰੀਵੇਅ, ਖਤਰਨਾਕ ਸਹੂਲਤਾਂ ਅਤੇ / ਜਾਂ ਰੇਲ ਗਜ਼ ਦੇ ਨੇੜੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ.

ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ

ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਰਾਜ ਦੀ ਹਵਾ, ਪਾਣੀ ਅਤੇ ਧਰਤੀ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਡਿਗਰੀ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।  ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪਦਾਰਥ (ਠੋਸ, ਤਰਲ ਜਾਂ ਗੈਸ) ਜਾਂ ਕਿਸੇ ਵੀ ਅਨਰਜੀ ਦੇ ਰੂਪ (ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਗਰਮੀ, ਧੁਨੀ, ਜਾਂ ਰੇਡੀਓ ਐਕਟਿਵਟੀ) ਦੇ ਤੌਰ ਤੇ ਵਾਤਾਵਰਣ ਵਿੱਚ ਤੇਜ਼ੀ ਨਾਲ ਦਰ ਤੋਂ ਫੈਲਾਉਣ, ਪਤਲਾ, ਗੰਧਲਾ, ਰੀਸਾਈਕਲ ਕੀਤੇ ਜਾਣ ਦੀ ਪਰਿਭਾਸ਼ਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ ਹੈ  , ਜਾਂ ਕੁਝ ਨੁਕਸਾਨਦੇਹ ਰੂਪ ਵਿਚ ਸਟੋਰ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ. ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੇ ਮਹੱਤਵਪੂਰਣ ਗੈਰ-ਸਿਹਤ ਪ੍ਰਣਾਲੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਮੁੱਖ ਕਾਰਨਾਂ ਦਾ ਮੇਲ: 39 ਮਿਲੀਅਨ ਤੋਂ ਵੱਧ ਲੋਕਾਂ ਦੀਆਂ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ, ਇਕ ਪਹਾੜੀ ਇਲਾਕਾ ਜੋ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਜਾਲ ਵਿਚ ਫਸਾਉਂਦਾ ਹੈ, ਅਤੇ ਇਕ ਗਰਮ ਜਲਵਾਯੂ ਜੋ ਓਜ਼ੋਨ ਅਤੇ ਹੋਰ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਨੂੰ ਬਣਾਉਣ ਵਿਚ ਮਦਦ ਕਰਦਾ ਹੈ.  ਸਾਲ 2013 ਅਤੇ 2015 ਦਰਮਿਆਨ ਸਭ ਤੋਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸਾਲਾਨਾ ਕੇਂਦਰੀਕਰਨ ਵਾਲੇ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 10 ਸ਼ਹਿਰਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਅੱਠ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸਨ, ਅਤੇ ਓਜ਼ੋਨ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਾੜੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨਾਲ ਅਮਰੀਕਾ ਦੇ 10 ਵਿੱਚੋਂ ਸੱਤ ਸ਼ਹਿਰ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਵੀ ਸਨ।  ਅਧਿਐਨ ਦਰਸਾਉਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਕਾਂ ਦਾ ਦਮ, ਫੇਫੜੇ ਦੇ ਕੈਂਸਰ, ਜਨਮ ਦੀਆਂ ਪੇਚੀਦਗੀਆਂ ਅਤੇ ਸਮੇਂ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਮੌਤ ਸਮੇਤ ਕਈ ਸਿਹਤ ਮੁੱਦਿਆਂ ਨਾਲ ਜੁੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ.  ਸਾਲ 2016 ਵਿੱਚ, ਬੇਕਰਸਫੀਲਡ, ਕੈਲੀਫੋਰਨੀਆ ਵਿੱਚ ਸੰਯੁਕਤ ਰਾਜ ਦੇ ਕਿਸੇ ਵੀ ਸ਼ਹਿਰ ਵਿੱਚ ਹਵਾ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਉੱਚਾ ਪੱਧਰ ਰਿਕਾਰਡ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇਸ ਤਰ੍ਹਾਂ ਹੀ ਜੇਕਰ ਗੱਲ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦੀ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇਕ ਗੱਲ ਸਪੱਸ਼ਟ ਤੌਰ ਤੇ  ਆਖੀ ਜਾ ਸਕਦੀ ਹੈ ਕਿ ਭਾਰਤ ਵਿਚ ਪੰਦਰਾਂ ਰਾਜ ਅਜਿਹੇ ਹਨ  ਜੋ ਦੁਨੀਆਂ ਦੇ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿਚ  ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ  । 2020 ਦੀ ਰਿਪੋਰਟ  ਜੋ  ਵਰਲਡ ਏਅਰ  ਕੁਆਲਿਟੀ ਦੁਆਰਾ ਦਿੱਤੀ ਗਈ  ਉਸ ਵਿੱਚ ਇਕੱਲੇ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ ਹੀ  ਪੰਦਰਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦਾ ਨਾਮ ਦਿੱਤਾ ਗਿਆ ਹੈ  । ਜਿਸ ਵਿੱਚ  ਗਾਜ਼ੀਆਬਾਦ, ਬੁਲੰਦਸ਼ਹਿਰ, ਨੋਇਡਾ, ਦਿੱਲੀ, ਗ੍ਰੇਟਰ ਨੋਇਡਾ, ਕਾਨਪੁਰ, ਫ਼ਰੀਦਾਬਾਦ ,ਮੇਰਠ,  ਜੀਂਦ ,ਹਿੰਸਾ ਲਖਨਊ, ਮੁਜ਼ੱਫਰਾਬਾਦ ,ਆਗਰਾ  ਮੁੱਖ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਹਨ  ।

ਇਹ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਵਧ ਰਿਹਾ ਹੈ , ਬੇਸ਼ੱਕ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਅਜਿਹੇ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਕੀਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਜੋ ਕਿ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਸਬੰਧੀ  ਅਤੇ ਉਸ ਨੂੰ  ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਸਬੰਧੀ ਉਲੀਕੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ  ।ਅਕਸਰ ਇਹ ਹੀ ਵੇਖਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਇੱਕ ਵਾਰ ਇਹ ਪ੍ਰੋਗਰਾਮ ਆਯੋਜਿਤ ਤਾਂ ਕਰ ਦਿੱਤੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਪਰ ਇਨ੍ਹਾਂ ਉੱਤੇ ਅਮਲ ਬਹੁਤ ਹੀ ਘੱਟ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ  । ਜਿਸ ਦੇ ਨਤੀਜੇ ਇਹ ਨਿਕਲਦੇ ਹਨ ਕਿ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਿਤ  ਵਾਤਾਵਰਣ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਮਨੁੱਖਤਾ ਦੇ ਖ਼ਾਤਮੇ ਦਾ ਕਾਰਨ ਬਣ ਰਿਹਾ ਹੈ  ।
ਭਾਰਤ ਦੇ ਜਿਹੜੇ ਪੰਦਰਾਂ ਰਾਜ ਇਸ ਰਿਪੋਰਟ ਵਿੱਚ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ ਜੇਕਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਰਾਜਾਂ ਦੇ ਰਹਿਣ ਸਹਿਣ ਅਤੇ ਲੋਕਾਂ ਦੀ ਗੱਲ ਕੀਤੀ ਜਾਵੇ ਤਾਂ ਇੱਥੇ ਆਬਾਦੀ ਵੀ ਬਹੁਤ ਹੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਇਨ੍ਹਾਂ ਖੇਤਰਾਂ ਵਿੱਚ ਉਦਯੋਗਿਕ  ਖੇਤਰ ਵੀ ਬਹੁਤ ਜ਼ਿਆਦਾ ਹਨ  ।
ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਥੋੜ੍ਹੀ ਜਿਹੀ ਡੂੰਘਾਈ ਵਿਚ ਜਾ ਕੇ ਵੇਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਕਾਦਰ ਦੀ ਬਣਾਈ ਕੁਦਰਤ  ਉਹ ਅੰਗ ਹੈ ਜਿਸ ਵਿਚ ਜੇਕਰ ਵਾਤਾਵਰਣ ਸਾਫ ਸੁਥਰਾ ਹੈ ਤਾਂ ਹੀ ਮਨੁੱਖ ਤੰਦਰੁਸਤ ਹੈ ਪਰ ਜੇਕਰ ਵਾਤਾਵਰਨ ਹੀ ਗੰਧਲਾ ਹੈ ਤਾਂ ਉਸ ਵਿੱਚ ਰਹਿੰਦਾ ਮਨੁੱਖ ਵੀ ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਨਾਲ ਜਕੜਿਆ ਹੋਇਆ ਹੈ  । ਆਪਣੀਆਂ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਅਸੀਂ ਇਨ੍ਹਾਂ ਜ਼ਿਆਦਾ ਵਧਾ ਲਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਨਾਲ ਉਦਯੋਗਿਕ ਖੇਤਰ ਵਿਚ ਵਾਧਾ ਦਿਨ ਪ੍ਰਤੀ ਦਿਨ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ  । ਇਨ੍ਹਾਂ ਉਦਯੋਗਾਂ ਵਿੱਚ ਰਸਾਇਣਿਕ ਪਦਾਰਥਾਂ ਦੀ ਭਰਪੂਰ ਵਰਤੋਂ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ । ਇਨ੍ਹਾਂ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵਾਧੂ ਪਦਾਰਥ ਕੱਢਣ ਲਈ ਕੋਈ ਇੱਕ ਜਗ੍ਹਾ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦੀ ਜਿਸ ਦੀ ਵਜ੍ਹਾ ਨਾਲ ਇਹ ਫੈਕਟਰੀਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਨਿਕਲੇ  ਫੋਕਟ  ਪਦਾਰਥਾਂ ਨੂੰ ਪੀਣ ਵਾਲੇ ਪਾਣੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਮਿਲਾ ਦਿੱਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਕਾਰਨ  ਅਨੇਕਾਂ ਹੀ ਅਣਚਾਹਿਆ ਮੌਤਾਂ ਹੋ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ  ।ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਯਮੁਨਾ ਨਦੀ ਵਿੱਚ   ਤੈਰਦੀ ਹੋਈ ਜ਼ਹਿਰੀਲੀ ਝੱਗ  ਇਸ ਗੱਲ ਦਾ ਸਬੂਤ ਹੈ ਕਿ  ਸਮੇਂ ਦੀ ਹਕੂਮਤ ਕੇਵਲ ਤੇ ਕੇਵਲ  ਲੋਕਾਂ ਤੋਂ ਵੋਟਾਂ ਦੀ  ਆਸ ਰੱਖ ਕੇ ਹੀ  ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪੱਖ ਦਾ ਕੰਮ ਕਰਵਾਉਂਦੀਆਂ ਹਨ । ਪਰ ਇਹ ਹਕੂਮਤ ਇਸ ਚੀਜ਼ ਤੋਂ ਬਿਲਕੁਲ ਅਣਜਾਣ ਹੈ ਕਿ ਜੇਕਰ ਅਸੀਂ ਸਮੇਂ ਨੂੰ ਸੰਭਾਲਦੇ ਹੋਏ ਵਾਤਾਵਰਨ ਨੂੰ ਦੂਸ਼ਿਤ ਹੋਣ ਤੋਂ ਬਚਾਉਣ ਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਕਠੋਰ ਉਪਾਅ ਨਾ ਕੀਤੇ ਤਾਂ  ਉਹ ਖ਼ੁਦ ਵੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਹੋ ਜਾਣਗੇ  ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਸ਼ਿਕਾਰ ਅੱਜ ਇਕ ਆਮ ਮਨੁੱਖ ਸਭ ਤੋਂ ਵਧੇਰੇ ਹੋ ਰਿਹਾ ਹੈ  ।

ਅਜੋਕੇ ਸਮੇਂ ਵਿੱਚ ਜੋ ਸਭ ਤੋਂ ਭਿਆਨਕ ਮਹਾਂਮਾਰੀ ਕੋਰੋਨਾ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਹੈ ।ਜਿਸ ਨੇ ਸਾਰੀ ਦੁਨੀਆਂ ਵਿੱਚ ਆਪਣਾ ਇੱਕ ਅਜਿਹਾ ਪ੍ਰਭਾਵ ਪਾਇਆ ਕੀ ਮਨੁੱਖ ਇੱਕ ਦੂਜੇ ਦੇ ਪਾਸ ਆਉਣ ਤੋਂ ਵੀ ਘਬਰਾਉਣ ਲੱਗਿਆ । ਸਾਨੂੰ ਇੱਥੇ ਹੀ ਜਾਂਚ ਲੈਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਦੋਂ ਵੀ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਕਰੋਪੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ  ਤਦ ਉਹ  ਸਥਿਤੀ ਨੂੰ ਬਦਲਣ ਦੇ ਲਈ  ਅਨੇਕਾਂ ਰੂਪਾਂ ਵਿੱਚ  ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਜਨਮ ਲੈਂਦੀ ਹੈ  । ਪਰ ਇੱਥੇ ਇੱਕ ਗੱਲ ਹੋਰ ਵੇਖਣ ਵਾਲੀ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਨੇ ਮਨੁੱਖ ਨੂੰ ਸਿਰਜਿਆ ਹੈ ਉਹ ਕਦੀ ਵੀ ਉਸ ਦੀ ਵਿਨਾਸ਼ ਦਾ ਕਾਰਨ ਨਹੀਂ ਬਣਦੀ , ਕਿਉਂਕਿ ਮਨੁੱਖ ਇਸ ਧਰਤੀ ਉੱਤੇ ਕੁਦਰਤ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਅਨਮੋਲ ਸਿਰਜੀ ਹੋਈ ਰਚਨਾ ਹੈ । ਜਦੋਂ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੀ ਗੱਲ ਨੂੰ ਸਾਹਮਣੇ ਰੱਖਦੇ ਹਾਂ ਤਾਂ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਇੱਕੋ ਇੱਕ ਕਾਰਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ  ਮਨੁੱਖ ਖ਼ੁਦ ਹੀ ਇਨ੍ਹਾਂ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਜ਼ਿੰਮੇਵਾਰ ਹੈ । ਗੁਰੂ ਗ੍ਰੰਥ ਸਾਹਿਬ ਵਿਚਲੀ ਬਾਣੀ ਇਹ ਗੱਲ ਪੂਰਨ ਸਪਸ਼ਟ ਰੂਪ ਵਿੱਚ  ਆਖਦੀ ਹੈ ਕਿ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਕਰਮ ਹੀ ਉਸ ਦਾ ਭਵਿੱਖ ਨਿਰਧਾਰਿਤ ਕਰਦੇ ਹਨ  ।ਜੇਕਰ ਅੱਜ ਅਸੀਂ ਅਜਿਹੇ ਕਰਮ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ, ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ ਦੇ ਲਈ ਚੰਗੇ ਨਹੀਂ ਹਨ  ਤਾਂ ਭਵਿੱਖ ਵਿੱਚ ਸਾਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹੀ ਬਿਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪੈਣਾ ਹੈ  ਜੋ ਸਾਡੇ ਸਮਕਾਲ ਵਿਚ ਕੋਰੋਨਾ ਜਿਹੀ ਭਿਆਨਕ ਬੀਮਾਰੀ ਨਾਲ ਅਸੀਂ ਮੁਕਾਬਲਾ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ  ।

ਧਰਤੀ ਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਦੂਸ਼ਣ ਨੂੰ ਵਧਣ ਤੋਂ ਰੋਕਣ ਦੇ ਲਈ  ਸਾਨੂੰ ਅੱਜ ਤੋਂ ਹੀ ਸੁਚੇਤ ਹੋਣ ਦੀ ਲੋੜ ਹੈ  ਕੀ ਅਸੀਂ ਆਪਣੀਆਂ ਨਿੱਜੀ ਲੋੜਾਂ ਨੂੰ ਘਟਾ ਕੇ ਕਾਦਰ ਦੀ ਬਣਾਈ ਇਸ ਕੁਦਰਤ ਦੀ ਸੰਭਾਲ ਵਿਚ ਆਪਣਾ ਬਹੁਮੁੱਲਾ ਯੋਗਦਾਨ ਦੇ ਸਕੀਏ  ਤਾਂ ਜੋ ਸਾਡੀਆਂ ਆਉਣ ਵਾਲੀਆਂ ਪੀੜ੍ਹੀਆਂ  ਨੂੰ ਅਜਿਹੀਆਂ ਬੀਮਾਰੀਆਂ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਨਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇ ਜੋ ਅਸੀਂ ਅੱਜ ਦੇ ਹਾਲਾਤ ਵਿੱਚ ਕਰ ਰਹੇ ਹਾਂ  ।

ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸਰਬ