ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II  ਦੇ ਜੀਵਨ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧਿਤ ਕੁਝ ਪਹਿਲੂ

ਵਿਸ਼ੇਸ ਰਿਪੋਰਟ

ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੇ ਅਰਬਾਂ ਲੋਕ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਨੂੰ ਦੇਖਣ ਲਈ ਜੁੜੇ ਹੋਏ ਸਨ,  ਉਸ ਸ਼ਾਹੀ ਤਾਜ ਵਿੱਚ $ 591 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਨੂੰ ਲੈ ਕੇ ਇੱਕ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਲੜਾਈ ਆਨਲਾਈਨ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਸੀ।ਕਿੰਗ ਚਾਰਲਸ III ਦੀ ਦਾਦੀ ਲਈ ਬਣਾਏ ਗਏ ਸ਼ਾਹੀ ਤਾਜ ਵਿੱਚ $591 ਮਿਲੀਅਨ ਦੇ ਗਹਿਣੇ ਨੂੰ ਭਾਰਤ ਵਿੱਚ "ਵਾਪਸੀ" ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਲਾਂ ਤੇਜ਼ ਹੋ ਗਈਆਂ ਹਨ।ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਦੀ ਮੌਤ ਨੇ ਕੋਹਿਨੂਰ - ਦੁਨੀਆ ਦੇ ਸਭ ਤੋਂ ਵੱਡੇ ਅਤੇ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗੇ ਕੱਟੇ ਹੋਏ ਹੀਰਿਆਂ ਵਿੱਚੋਂ ਇੱਕ  ਹੈ। ਇਸਦੇ ਸਹੀ ਮਾਲਕ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਕੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਬਸਤੀਵਾਦ ਦੇ ਰਾਹ ਨੂੰ ਠੀਕ ਕਰਨ ਲਈ ਇੱਕ ਸਦੀਆਂ ਪੁਰਾਣੀ ਮੁਹਿੰਮ ਨੂੰ ਮੁੜ ਸੁਰਜੀਤ ਕੀਤਾ।

 ਹਾਲਾਂਕਿ ਇਸਦਾ ਸਹੀ ਮੂਲ ਅਸਪਸ਼ਟ ਹੈ, ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਕਿ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਨੇ 1840 ਦੇ ਦਹਾਕੇ ਦੇ ਅਖੀਰ ਵਿੱਚ 10 ਸਾਲਾ ਰਾਜਾ ਮਹਾਰਾਜਾ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਈਸਟ ਇੰਡੀਆ ਕੰਪਨੀ ਨੂੰ ਪੰਜਾਬ ਨੂੰ ਸਮਰਪਣ ਕਰਨ ਲਈ ਮਨਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ, 1850 ਦੇ ਆਸਪਾਸ ਹੀਰਾ ਮਹਾਰਾਣੀ ਵਿਕਟੋਰੀਆ ਤੱਕ ਪਹੁੰਚਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ ਸੀ। ਇਹ ਪੂਰੇ ਇਤਿਹਾਸ ਵਿੱਚ ਭਾਰਤ ਅਤੇ ਇੰਗਲੈਂਡ ਵਿਚਕਾਰ ਵਿਵਾਦ ਦਾ ਵਿਸ਼ਾ ਰਿਹਾ ਹੈ, ਪਰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਦੀ ਮੌਤ ਦੇ ਨਾਲ ਗਹਿਣੇ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਕਾਲਾਂ ਵਿੱਚ ਤੁਰੰਤ ਵਾਧਾ ਹੋਇਆ ਹੈ।ਹਜ਼ਾਰਾਂ ਲੋਕ ਹੀਰੇ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਟਵਿੱਟਰ 'ਤੇ ਭੀਖ ਦੀ ਤਰਾਂ ਮੰਗ ਕਰ ਰਹੇ ਹਨ।

ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿਚ ਇੱਕ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, “ਕੋਹਿਨੂਰ ਹੀਰਾ ਵਾਪਸ ਦੇਣ ਦਾ ਸਮਾਂ ਆ ਗਿਆ ਹੈ।

“ਭਾਰਤੀਆਂ ਦੀ ਤਰਫੋਂ, ਅਸੀਂ ਆਪਣਾ ਕੋਹਿਨੂਰ ਵਾਪਸ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹਾਂ।"

ਤਾਜ ਨੂੰ ਆਖਰੀ ਵਾਰ 2002 ਵਿੱਚ ਉਸਦੇ ਅੰਤਿਮ ਸੰਸਕਾਰ ਵਿੱਚ ਰਾਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਤਾਬੂਤ 'ਤੇ ਦਿਖਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ।

ਇੰਪੀਰੀਅਲ ਸਟੇਟ ਕ੍ਰਾਊਨ ਨਾਮਕ ਇੱਕ ਵੱਖਰਾ ਤਾਜ, ਇਸਦੇ ਕੇਂਦਰ ਵਿੱਚ ਕੁਲੀਨਨ II ਹੀਰੇ ਦੇ ਨਾਲ 2,868 ਹੀਰੇ ਰੱਖਦਾ ਹੈ।  ਉਹ ਜਾਮਨੀ ਟੁਕੜਾ ਸੋਮਵਾਰ ਨੂੰ ਮਰਹੂਮ ਮਹਾਰਾਣੀ ਐਲਿਜ਼ਾਬੈਥ II ਦੇ ਤਾਬੂਤ ਦੇ ਉੱਪਰ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਿਤ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਅਰਬਾਂ ਲੋਕ ਮਰਹੂਮ ਬਾਦਸ਼ਾਹ ਨੂੰ ਵਿਦਾਈ ਦੇਣ ਲਈ ਇਕੱਠੇ ਹੋਏ ਸਨ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੀਰੇ ਨੇ ਆਪਣੇ ਲੰਬੇ ਇਤਿਹਾਸ ਦੇ ਦੌਰਾਨ ਇੱਕ ਤੋਂ ਵੱਧ ਵਾਰ ਹੱਥ ਬਦਲੇ ਹਨ, ਜਿਸ ਨਾਲ ਬਹਿਸ ਸ਼ੁਰੂ ਹੋ ਗਈ ਹੈ ਕਿ ਕੀ ਭਾਰਤ ਵੀ ਸਹੀ ਮਾਲਕ ਹੈ।"ਹਜ਼ਾਰਾਂ" ਸਾਲ ਪਹਿਲਾਂ ਖੋਜੇ ਗਏ, ਇਸ ਰਤਨ ਨੇ ਮੁਗਲਾਂ, ਅਫਗਾਨਾਂ ਅਤੇ ਫਾਰਸੀਆਂ ਦੇ ਕਬਜ਼ੇ ਵਿੱਚ ਸਮਾਂ ਬਿਤਾਇਆ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਕਿ ਇਹ ਨੌਜਵਾਨ ਪੰਜਾਬ ਮਹਾਰਾਜਾ, ਅਤੇ ਬਾਅਦ ਵਿੱਚ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਕੋਲ ਸਮਿਥਸੋਨੀਅਨ ਮੈਗਜ਼ੀਨ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ,,“ਇਹ ਤੱਥ ਕਿ ਭਾਰਤ ਕੋਲ ਇਹ ਕਹਿਣ ਦੀ ਹਿੰਮਤ ਹੈ ਕਿ ਕੋਹਿਨੂਰ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦਾ ਹੈ।  ਮੈਨੂੰ ਪੂਰਾ ਯਕੀਨ ਹੈ ਕਿ ਇਹ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਲਾਹੌਰ ਵਿੱਚ ਪਾਇਆ ਗਿਆ ਸੀ ਇਸ ਲਈ ਇਹ ਪਾਕਿਸਤਾਨ ਦਾ ਹੈ।

ਕੋਹਿਨੂਰ ਹੀਰਾ

ਕੋਹਿਨੂਰ ਦੁਨੀਆ ਦਾ ਸਭ ਤੋਂ ਮਹਿੰਗਾ ਹੀਰਾ ਹੈ। ਇਕ ਦਲੀਲ ਅਨੁਸਾਰ, ਇਹ ਅੰਗਰੇਜ਼ਾਂ ਦੀ ਲੁੱਟ ਦੀ ਇੱਕ ਵਸਤੂ ਹੈ ਜੋ ਦਲੀਪ ਸਿੰਘ ਨੂੰ ਜੰਗ ਵਿੱਚ ਹਰਾਉਣ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਇੱਕ ਸੰਧੀ ਵਿੱਚ ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ ਖੋਹ ਲਈ ਗਈ ਸੀ। ਇਕ ਹੋਰ ਨੇ ਦਾਅਵਾ ਕੀਤਾ ਕਿ ਇਹ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨਾਲ ਸਬੰਧਤ ਹੈ।ਉਹਨਾਂ ਨੇ ਕਿਹਾ “ਕੋਹਿਨੂਰ ਭਾਰਤ ਤੋਂ ਨਹੀਂ ਆਜ਼ਾਦ ਹਿੰਦੁਸਤਾਨ ਤੋਂ ਲਿਆ ਗਿਆ ਸੀ, ਬੰਗਾਲ ਮੁਗਲ ਸਾਮਰਾਜ ਦਾ ਆਖਰੀ ਹੋਣ ਕਰਕੇ ਕੋਹਿਨੂਰ ਭਾਰਤ ਨੂੰ ਨਹੀਂ ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ… ਬੰਗਲਾਦੇਸ਼ ਦੀ ਤਰਫੋਂ, ਮੈਂ ਇਸਨੂੰ ਵਾਪਸ ਮੰਗਦਾ ਹਾਂ ਕਿਉਂਕਿ ਸਾਨੂੰ ਇੱਕ ਹੋਰ ਪਦਮਾ ਪੁਲ ਦੀ ਜ਼ਰੂਰਤ ਹੈ,” 

ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਬਹਿਸ ਨਹੀਂ

 ਨਵੀਂ ਦਿੱਲੀ ਦੀ ਜਵਾਹਰ ਲਾਲ ਨਹਿਰੂ ਯੂਨੀਵਰਸਿਟੀ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸਕਾਰ ਜੋਤੀ ਅਟਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ ਕਿ ਏਬੀਸੀ ਕਿੰਗ ਚਾਰਲਸ ਤੀਜੇ ਨੂੰ ਹੁਣ ਅਤੀਤ ਦਾ ਸਾਹਮਣਾ ਕਰਨਾ ਪਵੇਗਾ ਅਤੇ ਇਤਿਹਾਸਕ ਘਟਨਾਵਾਂ ਵਿੱਚ ਬਰਤਾਨੀਆ ਦੀ ਭੂਮਿਕਾ ਲਈ ਮੁਆਫੀ ਮੰਗਣੀ ਪਵੇਗੀ।ਪ੍ਰੋਫੈਸਰ ਅਟਵਾਲ ਨੇ ਕਿਹਾ, “ਕਿੰਗ ਚਾਰਲਸ ਨੂੰ ਬਸਤੀਵਾਦ-ਵਿਰੋਧੀ ਦੇ ਇਸ ਨਵੇਂ ਪੜਾਅ ਨੂੰ ਦੇਖਣਾ ਹੋਵੇਗਾ ਕਿਉਂਕਿ ਬਸਤੀਵਾਦ-ਵਿਰੋਧੀ ਨੇ ਹੁਣ ਆਪਣਾ ਚਿਹਰਾ ਬਦਲ ਲਿਆ ਹੈ।ਹਾਲਾਂਕਿ ਹੀਰੇ ਦੀ ਵਾਪਸੀ ਦੀ ਮੁਹਿੰਮ ਕੋਈ ਨਵੀਂ ਨਹੀਂ ਹੈ।2000 ਵਿੱਚ, ਭਾਰਤੀ ਸਿਆਸਤਦਾਨਾਂ ਨੇ ਕੋਹਿਨੂਰ ਨੂੰ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਲਈ ਯੂਕੇ ਨੂੰ ਇੱਕ ਪੱਤਰ ਲਿਖਿਆ ਸੀ।

ਭਾਰਤੀ ਸੰਸਦ ਮੈਂਬਰ ਸ਼ਸ਼ੀ ਥਰੂਰ ਨੇ ਲਿਖਿਆ, ''ਬ੍ਰਿਟੇਨ ਸਾਡਾ ਦੇਣਦਾਰ ਹੈ।“ਪਰ, ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਆਪਣੇ ਅਸਲ ਮਾਲਕਾਂ ਨੂੰ ਆਪਣੀ ਬੇਰਹਿਮੀ ਦੇ ਸਬੂਤ ਵਾਪਸ ਕਰਨ ਦੀ ਬਜਾਏ, ਲੰਡਨ ਦੇ ਟਾਵਰ ਵਿੱਚ ਮਹਾਰਾਣੀ ਮਾਂ ਦੇ ਤਾਜ ਉੱਤੇ ਕੋਹਿਨੂਰ ਦੀ ਭੜਾਸ ਕੱਢ ਰਹੇ ਹਨ।ਇਹ ਬਸਤੀਵਾਦ ਅਸਲ ਵਿੱਚ ਕੀ ਸੀ - ਬੇਸ਼ਰਮ ਅਧੀਨਗੀ, ਜ਼ਬਰਦਸਤੀ, ਅਤੇ ਦੁਰਵਿਵਹਾਰ।"

2013 ਵਿੱਚ, ਉਸ ਸਮੇਂ ਦੇ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਪ੍ਰਧਾਨ ਮੰਤਰੀ ਡੇਵਿਡ ਕੈਮਰਨ ਨੇ ਭਾਰਤ ਦੀ ਫੇਰੀ ਦੌਰਾਨ ਹੀਰਾ ਵਾਪਸ ਦੇਣ ਤੋਂ ਇਨਕਾਰ ਕਰਦੇ ਹੋਏ ਕਿਹਾ, "ਮੈਂ ਨਿਸ਼ਚਿਤ ਤੌਰ 'ਤੇ 'ਵਾਪਸੀਵਾਦ' ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਮਿਊਜ਼ੀਅਮ ਅਤੇ ਹੋਰ ਸੱਭਿਆਚਾਰਕ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਲਈ ਸਹੀ ਜਵਾਬ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕੀ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਜੋ ਕਿ ਇਹ ਯਕੀਨੀ ਬਣਾਉਣ ਲਈ ਦੁਨੀਆ ਭਰ ਦੀਆਂ ਹੋਰ ਸੰਸਥਾਵਾਂ ਨਾਲ ਲਿੰਕ ਕਰਨਾ ਹੈ ਕਿ ਸਾਡੇ ਕੋਲ ਜੋ ਚੀਜ਼ਾਂ ਹਨ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਚੰਗੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਦੇਖਭਾਲ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ, ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਆਲੇ ਦੁਆਲੇ ਦੇ ਲੋਕਾਂ ਨਾਲ ਸਹੀ ਢੰਗ ਨਾਲ ਸਾਂਝਾ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਸ ਨੇ ਕਿਹਾ, ਕੋਹਿਨੂਰ ਹੀਰੇ ਵਾਲਾ ਤਾਜ ਅਗਲੀ ਵਾਰ ਮਹਾਰਾਣੀ ਕੰਸੋਰਟ ਕੈਮਿਲਾ ਦੁਆਰਾ ਖਾਸ ਮੌਕਿਆਂ 'ਤੇ ਪਹਿਨਣ ਲਈ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਕਿ ਰਾਜਾ ਚਾਰਲਸ III ਦੀ ਤਾਜਪੋਸ਼ੀ, ਫਿਰ ਕੇਟ ਮਿਡਲਟਨ ਜੇ ਜਾਂ ਜਦੋਂ ਉਹ ਰਾਣੀ ਬਣ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਇਸ ਆਨਲਾਈਨ ਬਹਿਸ ਵਿਚ ਕਿਸੇ ਨੂੰ ਕੁਝ ਨਹੀਂ ਮਿਲਣਾ,  ਕਿਉਂਕਿ ਹੁਣ ਤੱਕ ਬ੍ਰਿਟਿਸ਼ ਸਰਕਾਰ ਕੋਲ ਪੁੱਜੀ ਵਸਤੂ ਵਾਪਸ ਨਹੀਂ ਹੋਈ।

ਸਰਬਜੀਤ ਕੌਰ ਸਰਬ